de 12 permacultuur ontwerpprincipes
De 12 permacultuur ontwerpprincipes
De 12 permacultuur ontwerpprincipes zijn krachtige richtlijnen die je helpen bij het ontwerpen van een tuin of bedrijf op een duurzame en efficiënte manier. Deze principes, zoals het observeren en reageren op de omgeving, het hergebruiken van hulpbronnen en het bevorderen van biodiversiteit, zijn toepasbaar in allerlei situaties. Ze helpen om een veerkrachtig ecosysteem te creëren dat goed samenwerkt met de natuur, wat niet alleen milieuvriendelijk is, maar ook bijdraagt aan economische en sociale duurzaamheid.
1 Observeer en reageer
Kijk goed om je heen en let op wat er gebeurt in de natuur.
Het observeren van je omgeving is de eerste stap in permacultuur en een waardevolle les voor het leven. Kijk aandachtig naar wat er in de natuur gebeurt: hoe water stroomt, hoe planten groeien, hoe dieren zich gedragen, en hoe de seizoenen elkaar opvolgen. Door te kijken en te luisteren, leer je de patronen en relaties in je omgeving begrijpen.
Reageren betekent vervolgens dat je die observaties gebruikt om positieve veranderingen door te voeren. Zie je bijvoorbeeld dat bepaalde planten goed groeien op een plek? Onderzoek waarom dat zo is en werk ermee in plaats van ertegen. Misschien merk je dat een deel van je tuin te veel schaduw krijgt voor bepaalde gewassen, maar ideaal is voor een schaduwminnende soort zoals munt of varens. Door deze natuurlijke aanwijzingen te volgen, werk je samen met de natuur in plaats van ertegenin.
Het observeren en reageren leert ons niet alleen hoe we een tuin of landschap beter kunnen ontwerpen, maar ook hoe we flexibeler en bewuster met ons dagelijks leven omgaan.
2. Vang energie en sla het op.
Een van de kernprincipes van permacultuur is het benutten van beschikbare energiebronnen en het slim opslaan ervan voor toekomstig gebruik. Energie komt in vele vormen: zonlicht, regenwater, wind, voedingsstoffen in de bodem, of zelfs menselijke inspanningen. Door systemen te ontwerpen die deze energie opvangen en opslaan, creëer je een zelfvoorzienend en veerkrachtig ecosysteem.
Voorbeelden: installeer regentonnen om regenwater op te vangen voor droge periodes, gebruik composthopen om organisch afval om te zetten in vruchtbare aarde, of plant fruitbomen om een langdurige voedselvoorziening te waarborgen.
Door energie vast te houden, werk je niet alleen efficiënter, maar bouw je ook reserves op voor uitdagende tijden. Dit principe kan ook worden toegepast in het dagelijks leven: benut momenten van overvloed en creëer buffers, zowel in je tuin als in je persoonlijke energiebeheer.
3.Zorg voor opbrengst.
Bij het creëren van een permacultuursysteem is het belangrijk om ervoor te zorgen dat jouw inspanningen daadwerkelijk iets opleveren. Of dit nu voedsel, materialen, of sociale en ecologische voordelen zijn, de opbrengst moet tastbaar en waardevol zijn. Het stelt je in staat om door te gaan, te delen met anderen, en het systeem duurzaam te maken.
Vraag jezelf af: heeft je project meerwaarde? Krijg je voldoende terug voor wat je erin steekt? Het is immers lastig werken met een lege maag! Dit principe benadrukt balans tussen input en output.
4. Reflecteer en aanvaard feedback.
Een essentieel onderdeel van duurzame systemen is reflectie en het leren van ervaringen. Observeer hoe je project of aanpak zich ontwikkelt en wees bereid om aanpassingen te maken. De natuur geeft voortdurend signalen; een uitdrogende plant, overwoekering door onkruid, of een dalende biodiversiteit vertellen je wat er nodig is.
Hetzelfde geldt voor samenwerking met anderen: luister naar feedback van je gemeenschap of team. Door kritiek te omarmen en ervan te leren, verbeter je je systeem en zorg je dat het beter aansluit bij de behoeften van mens en natuur.
5. Gebruik en waardeer de natuur.
In permacultuur is het belangrijk om de natuur te laten werken en haar eigen processen te volgen. In plaats van de natuur te dwingen, zet je haar in voor je voordeel. Bijvoorbeeld, een kip legt eieren, eet insecten en bemest de bodem. Elk element in je systeem heeft een functie die je kunt benutten. Door de natuur haar werk te laten doen, zorg je voor een evenwichtig en veerkrachtig systeem.
6. Produceer geen afval, maak kringlopen.
In permacultuur draait alles om hergebruik. In plaats van spullen weg te gooien, kun je ze repareren of omtoveren tot iets bruikbaars. Dit kan variëren van het hergebruiken van materialen voor tuinbedden tot het maken van nieuwe voorwerpen van oude spullen. Het creëren van nieuwe toepassingen voor afval vermindert de druk op natuurlijke hulpbronnen en draagt bij aan een circulaire, duurzame levensstijl die het milieu minder belast. Zo geef je alles een tweede leven en maximaliseer je de waarde van wat je hebt. Composteer organisch afval, gebruik restproducten als voeding voor andere delen van je systeem, en zorg ervoor dat niets verloren gaat. Door alles wat je hebt in een gesloten kringloop te houden, zorg je voor een efficiënter, duurzamer systeem dat met minder hulpbronnen kan werken en de natuur niet uitput.
7. Ontwerp van patronen naar details
In permacultuur is het essentieel om eerst naar het grotere geheel te kijken voordat je je richt op de kleine details. Dit betekent dat je eerst patronen ontwerpt, zoals de zonstand, waterstromen en de algemene indeling van je tuin. Pas daarna richt je je op de specifieke invulling, zoals de planten of de gilde onder je fruitboom. Door dit proces te volgen, kun je een tuin creëren die optimaal samenwerkt met de natuur en goed in balans is.
8. Verenig eerder dan te scheiden,
In de natuur werken alle elementen samen om elkaar te ondersteunen. Zelfs de kleinste beestjes en plantjes vervullen belangrijke rollen, zoals het bestuiven van bloemen of het verbeteren van de bodemkwaliteit. Wanneer we deze functies begrijpen en gebruik maken van de relaties tussen planten, dieren en insecten, kunnen we een synergetisch ecosysteem creëren. In een permacultuurtuin betekent dit dat we samenwerken in plaats van afzonderlijk. Bijvoorbeeld, door natuurlijke vijanden van plagen in de tuin te verwelkomen of door planten te combineren die elkaar versterken.
9. Gebruik kleine en trage oplossingen
In permacultuur draait het om het implementeren van eenvoudige, langzame oplossingen die de tijd krijgen om te groeien en zich te ontwikkelen. In plaats van snelle, ingrijpende veranderingen, kies voor kleine aanpassingen die over tijd hun effect hebben. Denk bijvoorbeeld aan het langzaam verbeteren van de bodemgezondheid door composteren of het introduceren van planten die langzaam hun ecosysteem versterken. In plaats van snel luizen wegknippen, kijk hoe je het ecosysteem kunt helpen om het probleem op de lange termijn op te lossen. Dit kan bijvoorbeeld door het aantrekken van natuurlijke vijanden van de luizen, zoals lieveheersbeestjes of door het introduceren van andere plantensoorten die het evenwicht in de tuin versterken. Kleine, langzame ingrepen kunnen een duurzamer resultaat opleveren en helpen het ecosysteem zelfregulerend te maken.
10. Gebruik en waardeer diversiteit.
Diversiteit is de sleutel tot een gezond en veerkrachtig ecosysteem. Door verschillende soorten planten, dieren en micro-organismen in je ontwerp op te nemen, versterk je de onderlinge relaties en bevorder je stabiliteit. Een diverse omgeving zorgt voor natuurlijke bescherming tegen plagen, verbetert de bodemkwaliteit en verhoogt de productie van voedsel. In plaats van te focussen op één soort, waardeer je de kracht van variëteit, die zich als een natuurlijk vangnet ontwikkelt om uitdagingen op de lange termijn te overwinnen.
11. Gebruik randen en waardeer de marge.
Randen en marges zijn de overgangsgebieden tussen verschillende omgevingen, waar de meeste activiteit en biodiversiteit zich bevinden. Denk aan de overgang tussen een tuin en een bosrand, of tussen een vijver en een weiland. Deze plekken bieden ruimte voor variëteit en zijn vaak de meest productieve delen van een ecosysteem. Door randen te benutten, kun je een grotere diversiteit van planten en dieren aantrekken en tegelijk de veerkracht van je ontwerp verhogen. De marge is niet slechts een 'grens', maar een dynamisch gebied van verbinding.
12. Wees creatief in het omgaan met of het reageren op veranderingen.
Het principe "Wees creatief in het omgaan met of reageren op veranderingen" in permacultuur benadrukt het belang van flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Verandering is onvermijdelijk, maar in plaats van het te vermijden, kun je het juist gebruiken om je systeem te verbeteren. Door creatief te reageren, kun je uitdagingen omzetten in kansen voor groei, veerkracht en duurzaamheid, wat bijdraagt aan een gezonde en dynamische leefomgeving.
Koop hier jou poster met de 12 permacultuur principes
Contact
Eetbare Wildernis
is een project van:
Annick Gaarthuis
Arthur koolkwartier 29
6711 VH Ede
KVK:64842517
Btw: nl002226430B75
Bij vragen over je bestelling kun je mailen met info(at)eetbarewildernis.nl of
via sms (niet bellen) +31 (0)6 - 19823287
Werkdagen zijn ma t/m woe van 10:00 tot 17:00